Dini Degerler Egitiminde Dikkat Edilecek Noktalar
4 Mart 2025
3 dk okuma süresi
Şevval TİRYAKİ
Dini Degerler Egitimi
Genel egitim ve ögretimde dikkat edilmesi gereken noktalar oldugu gibi manevi egitimde de dikkat edilecek hususlar vardir. Simdi bunlari madde madde degerlendirelim.
? Yavas yavas çocugun hayatina yansitarak ögretme
Çocuk egitimi bir süreçtir. Çocuga kazandirilmak istenen degerin yasantisina yerlesmesi zamanla gerçeklesecektir. Aileyle iletisim halinde kolaydan zora dogru gidilmelidir.
? Sevgi merkezli egitim
Özellikle manevi egitim verirken dinimizin sevgi dini oldugunu çocuklara yansitmamiz gerekiyor. Çocuk egitimciyi sevdigi kadar Islam’i sevecektir. Egitimcinin çocukla Islam arasinda bir bag bir köprü görevi oldugunu unutmamasi gerekir. Egitimciyle bagi ne kadar kuvvetli olursa dini bagida o derece güçlü olacaktir. Bu bilinçle hareket edilmesi gerekmektedir.
Bu sayede ileriki yasantisinda ögrendiklerini unutsa bile Allah sevgisi baki kalacaktir.
? Seviyeye göre egitim
Öncelikle sunu düsünerek hareket etmeliyiz; her çocuk günahsiz bir sekilde Islam fitrati üzere mana aleminde yüksek makamda dogar. Biz bulug çagindan sonra kendimizi günahlarla bu makamdan düsürürüz. Yani su bilinmelidir ki; çocuga egitim verirken çocugun seviyesine çikmamiz lazim.
Egitimde çocugun gelisim özellikleri, psikolojik durumu ve ailevi özelliklerine göre egitim verilmelidir. 3 yasinda bir çocugun ögrenme durumuyla 5 yasindaki çocugun ögrenmesinde farkliliklar vardir.
Mesela “Allah suan ne yapiyor?” diye soran bir çocuga o an için bir cevap bulamadiysak “sence ne yapiyordur?” “sen olsan ne yapardin?” Gibi sorularla ilgisi dagitilabilecegi gibi “bu konuyu arastirip cevap verecegim” de denilebilir. Unutmamamiz gereken çocuklara verdigimiz sözleri tutmamiz gerektigi, böyle bir cevap verdikten sonra mutlaka arastirip cevap vermemiz gerektigidir.
? Mükafat ceza dengesi
Kuranda bizlere iyilik yapanlar için cennet, kötüler içinde cehennem bildirilmistir. Peygamberimiz de sahabeden güzel seyler yapanlari överek mükafatlandirmistir. Burada anlayacagimiz gibi Islam’da mükafat vardir. Bunu kullanabiliriz.
Çocuklarimiza hedefler belirleyerek bu hedeflere ulasilmasi sonucu maddi ve manevi hediyeler sunabiliriz.
Maddi mükafat olarak: ellerine renkli kalemlerle yildiz, gülen yüz yapma, etiket yapistirma, kuru yemis ve kuru meyve verme seklinde olabilir.
Manevi mükafat olarak; tebrik etmek, sevgi göstermek, basardigini belli etmek, ilgi göstermek seklinde olabilir.
Her insanda begenilme övülme istegi vardir. Bu çocuklari da mutlu ederek dersi sevmelerini ve motive olmalarini saglayacaktir.
Mükafatlar maddi olsun manevi olsun esas olanin yeni seyler ögrenmek oldugu unutturulmamalidir.
? Disiplin Çocuklara disiplin kazandirmanin en etkili yolu örnek olmaktir. “yalan söyleme” demek yerine her zaman dogruyu göstererek dogru bir insan olmak daha etkili olacaktir.
Çocuklara disiplin kazandirmak için disiplinin temel ilkelerini yerine getirmek gerekmektedir.
*kararlilik: anne, baba ve egitimci kurallarinin ve kararlarinin arkasinda durmali, tamamen kisitlama degil sinirlandirma getirmelidir. Mesela; sinifta kosamayiz ama oyun salonunda kosabiliriz gibi…
*pekistirme: kararlar uygulanmali ve tekrarlanmalidir. Yemekten önce ve sonra el yikamak gibi…
*duygusal davranmamasi: kendi sikintilarini ve duygusal durumuna göre kural koymamali.
? Samimiyet
Egitimcinin yaklasimi sevgi dolu ve içten olmalidir. Çocugun sorularina geçistirmeli cevap vermemeli, samimi olunmalidir. Aksi takdirde çocuk egitimciden ve dersten uzaklasabilir.
? Zamanlama, bütünlük
Konularimizin uzunluguna, zamanina ve konu bütünlügüne dikkat etmeliyiz.
Mesela sevgi degerini veriyorsak peygamberimizin de çocuklari çok sevdigi ile ilgili hikayeler, etkinlikler yapilmalidir. Esma’ül Hüsna’dan “el-Vedüd” ismi islenmeli Allah’imizin bizleri çok sevdigi türlü nimetler verdigi anlatilmalidir.
Saygi degerinde namaza kurana saygi anlatilmalidir.
? Örnek olma
Egitimci veya anne ve baba degerleri kendi yasamazsa çocuklara da yansitamaz. Çocuklarin bu degerleri canli örneklerle görüp hayata geçirebilmeleri için bizimde hayatimizda yasamamiz gereklidir.
? Ön hazirlik
Ögretecegimiz konulari aylik, haftalik, günlük olarak planlamali ve mutlaka materyal hazirlayarak ögretmeye baslamaliyiz.
? Yavas yavas çocugun hayatina yansitarak ögretme
Çocuk egitimi bir süreçtir. Çocuga kazandirilmak istenen degerin yasantisina yerlesmesi zamanla gerçeklesecektir. Aileyle iletisim halinde kolaydan zora dogru gidilmelidir.
? Sevgi merkezli egitim
Özellikle manevi egitim verirken dinimizin sevgi dini oldugunu çocuklara yansitmamiz gerekiyor. Çocuk egitimciyi sevdigi kadar Islam’i sevecektir. Egitimcinin çocukla Islam arasinda bir bag bir köprü görevi oldugunu unutmamasi gerekir. Egitimciyle bagi ne kadar kuvvetli olursa dini bagida o derece güçlü olacaktir. Bu bilinçle hareket edilmesi gerekmektedir.
Bu sayede ileriki yasantisinda ögrendiklerini unutsa bile Allah sevgisi baki kalacaktir.
? Seviyeye göre egitim
Öncelikle sunu düsünerek hareket etmeliyiz; her çocuk günahsiz bir sekilde Islam fitrati üzere mana aleminde yüksek makamda dogar. Biz bulug çagindan sonra kendimizi günahlarla bu makamdan düsürürüz. Yani su bilinmelidir ki; çocuga egitim verirken çocugun seviyesine çikmamiz lazim.
Egitimde çocugun gelisim özellikleri, psikolojik durumu ve ailevi özelliklerine göre egitim verilmelidir. 3 yasinda bir çocugun ögrenme durumuyla 5 yasindaki çocugun ögrenmesinde farkliliklar vardir.
Mesela “Allah suan ne yapiyor?” diye soran bir çocuga o an için bir cevap bulamadiysak “sence ne yapiyordur?” “sen olsan ne yapardin?” Gibi sorularla ilgisi dagitilabilecegi gibi “bu konuyu arastirip cevap verecegim” de denilebilir. Unutmamamiz gereken çocuklara verdigimiz sözleri tutmamiz gerektigi, böyle bir cevap verdikten sonra mutlaka arastirip cevap vermemiz gerektigidir.
? Mükafat ceza dengesi
Kuranda bizlere iyilik yapanlar için cennet, kötüler içinde cehennem bildirilmistir. Peygamberimiz de sahabeden güzel seyler yapanlari överek mükafatlandirmistir. Burada anlayacagimiz gibi Islam’da mükafat vardir. Bunu kullanabiliriz.
Çocuklarimiza hedefler belirleyerek bu hedeflere ulasilmasi sonucu maddi ve manevi hediyeler sunabiliriz.
Maddi mükafat olarak: ellerine renkli kalemlerle yildiz, gülen yüz yapma, etiket yapistirma, kuru yemis ve kuru meyve verme seklinde olabilir.
Manevi mükafat olarak; tebrik etmek, sevgi göstermek, basardigini belli etmek, ilgi göstermek seklinde olabilir.
Her insanda begenilme övülme istegi vardir. Bu çocuklari da mutlu ederek dersi sevmelerini ve motive olmalarini saglayacaktir.
Mükafatlar maddi olsun manevi olsun esas olanin yeni seyler ögrenmek oldugu unutturulmamalidir.
? Disiplin Çocuklara disiplin kazandirmanin en etkili yolu örnek olmaktir. “yalan söyleme” demek yerine her zaman dogruyu göstererek dogru bir insan olmak daha etkili olacaktir.
Çocuklara disiplin kazandirmak için disiplinin temel ilkelerini yerine getirmek gerekmektedir.
*kararlilik: anne, baba ve egitimci kurallarinin ve kararlarinin arkasinda durmali, tamamen kisitlama degil sinirlandirma getirmelidir. Mesela; sinifta kosamayiz ama oyun salonunda kosabiliriz gibi…
*pekistirme: kararlar uygulanmali ve tekrarlanmalidir. Yemekten önce ve sonra el yikamak gibi…
*duygusal davranmamasi: kendi sikintilarini ve duygusal durumuna göre kural koymamali.
? Samimiyet
Egitimcinin yaklasimi sevgi dolu ve içten olmalidir. Çocugun sorularina geçistirmeli cevap vermemeli, samimi olunmalidir. Aksi takdirde çocuk egitimciden ve dersten uzaklasabilir.
? Zamanlama, bütünlük
Konularimizin uzunluguna, zamanina ve konu bütünlügüne dikkat etmeliyiz.
Mesela sevgi degerini veriyorsak peygamberimizin de çocuklari çok sevdigi ile ilgili hikayeler, etkinlikler yapilmalidir. Esma’ül Hüsna’dan “el-Vedüd” ismi islenmeli Allah’imizin bizleri çok sevdigi türlü nimetler verdigi anlatilmalidir.
Saygi degerinde namaza kurana saygi anlatilmalidir.
? Örnek olma
Egitimci veya anne ve baba degerleri kendi yasamazsa çocuklara da yansitamaz. Çocuklarin bu degerleri canli örneklerle görüp hayata geçirebilmeleri için bizimde hayatimizda yasamamiz gereklidir.
? Ön hazirlik
Ögretecegimiz konulari aylik, haftalik, günlük olarak planlamali ve mutlaka materyal hazirlayarak ögretmeye baslamaliyiz.
Bu yazıyı paylaş:
